Viên nang của tàu thăm dò OSIRIS-REx hạ cánh xuống khu thử nghiệm quân sự ở bang Utah, Mỹ (Ảnh: NASA).

Ngày 24/9, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) đã thiết lập cột mốc quan trọng, khi lần đầu tiên đưa trở về Trái Đất một mẫu vật tiểu hành tinh ngoài vũ trụ sau hành trình kéo dài 7 năm.

Tiểu hành tinh được lựa chọn là Bennu, nằm cách Trái Đất khoảng 6,2 tỷ km. Mẫu vật được thu thập từ tiểu hành tinh này vào năm 2020, và được lưu trữ trong viên nang của tàu thăm dò OSIRIS-REx kể từ đó.

Trong hành trình trở về, khi ở khoảng cách 108.000 km, tàu OSIRIS-REx tiến hành thả khoang chứa mẫu vật. Khoang chứa này vượt qua bầu khí quyển của Trái Đất, hạ cánh xuống khu thử nghiệm quân sự ở bang Utah vào lúc 9h tối ngày 24/9 (theo giờ Việt Nam).

"Xin chúc mừng nhóm OSIRIS-REx. Các bạn đã làm được!", Tổng Giám đốc NASA Bill Nelson phát biểu trong một video được phát sóng trực tiếp. 

"Sứ mệnh này chứng minh rằng NASA đã làm được những điều lớn lao, những điều truyền cảm hứng, những điều cho thấy rằng không có gì nằm ngoài tầm với của nhân loại".

Theo bà Sandra Freund, Giám đốc chương trình OSIRIS-REx của Lockheed Martin, sứ mệnh đưa mẫu vật trở về Trái Đất luôn khó khăn vì có thể gặp nhiều sự cố.

Một trong số đó là thử thách với nhiệt độ cực cao, lên tới 5.300 độ F (2.900 độ C) mà viên nang OSIRIS-REx phải hứng chịu khi đạt vận tốc cực đại 43.450 km/h để vượt qua bầu khí quyển của Trái Đất.

Điều này đã khiến các tấm tản nhiệt của viên nang phải hoạt động "hết công suất" để giữ cho chi tiết bên trong được an toàn.

Ngay khi đáp đất, viên nang đã được tiếp cận và kiểm tra kỹ lưỡng bởi các nhân viên phục hồi của NASA. Cuộc kiểm tra ban đầu cho thấy khoang chứa còn nguyên vẹn và không bị thủng trong quá trình hạ cánh.

NASA ước tính mẫu vật có thể chứa khoảng 250 gram vật chất, nhiều hơn so với mục tiêu thu thập ban đầu là 60 gram. Các nhà khoa học hy vọng mẫu vật sẽ giúp hiểu thêm về sự hình thành hệ Mặt Trời và cách thức Trái Đất trở thành hành tinh có sự sống.

Hình ảnh tiểu hành tinh Bennu được chụp vào ngày 2/12/2018 bởi tàu vũ trụ OSIRIS-REx (Ảnh: NASA).

Theo dự kiến, viên nang sẽ được mở vào ngày 26/9 để thu hồi mẫu vật quý giá của tiểu hành tinh Bennu. Mẫu vật sau đó được đưa tới Trung tâm Vũ trụ Johnson (JSC) của NASA ở Houston, Texas, Mỹ.

Tại đây, "kho báu" quý giá từ tiểu hành tinh Bennu sẽ được chia cho các tổ chức khoa học và cơ quan vũ trụ thế giới khác nhau để cùng khám phá. 

Trong đó, NASA sẽ giữ 70% mẫu vật để phân tích trong nhiều năm tới. 25% sẽ được chia sẻ giữa hơn 200 nhà khoa học tại 35 cơ sở khác nhau. 4% được trao cho Cơ quan Vũ trụ Canada và 0,5% cho  Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA).

Sứ mệnh OSIRIS-REx ước tính đã tiêu tốn của NASA khoảng 1 tỷ USD. Nó được khởi động vào năm 2016, và chạm đến tiểu hành tinh Bennu vào năm 2018. Sau đó, tàu thăm dò hạ cánh, thu thập các mẫu của tiểu hành tinh vào năm 2020, rồi bắt đầu cho chuyến trở về Trái Đất.

Mặc dù OSIRIS-REx là sứ mệnh đầu tiên của NASA hướng đến thu thập mẫu vật tiểu hành tinh, nhưng họ không phải những người đầu tiên làm việc này.

Trước đó, JAXA từng có 2 sứ mệnh tương tự được thực hiện vào các năm 2010 và 2020. Đó là Hayabusa 1 thu thập vật liệu từ tiểu hành tinh Itokawa và  Hayabusa 2 thu thập mẫu của tiểu hành tinh Ryugu.