Nghệ sĩ Nhân dân, nhà thơ, nhà biên kịch Thế Lữ: Người sáng lập ra nền Kịch nói tại Việt Nam
Nghệ sĩ Nhân dân Thế Lữ được coi là người sáng lập ra nền Kịch nói tại Việt Nam, cũng như đưa hoạt động nghệ thuật biểu diễn kịch nói ở nước ta từ nghiệp dư trở thành chuyên nghiệp.
Nhà thơ, nhà biên kịch Thế Lữ. (Ảnh: TL)
Thế Lữ tên khai sinh Nguyễn Đình Lễ, sinh năm 1907 tại ấp Thái Hà, Hà Nội. Quê cha ông ở làng Phù Đổng, huyện Tiên Du (nay là Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội); quê mẹ ở Nam Định. Tên Nguyễn Đình Lễ sau đó được đổi thành Nguyễn Thứ Lễ vì ông là con thứ.
Sau khi anh trai mất, Thế Lữ quay trở về Hải Phòng ở với mẹ. Năm 1929, ông lên Hà Nội, thi đỗ dự thính vào trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, tuy vậy chỉ theo học một năm. Nhờ học ở mái trường này, ông chơi thân với những người bạn như Nguyễn Đỗ Cung, Trần Bình Lộc, Vũ Đình Liên, Ngô Bích San, Hoàng Lập Ngôn... Họ tổ chức một nhóm, chuyên thảo luận về văn học.
Thời gian này, ông bắt đầu viết văn, các tác phẩm đầu tay được gửi tới Nhà xuất bản Tân Dân, ký bút danh "Đào Thị Tô cùng viết với Thế Lữ" nhằm thu hút sự chú ý.
Tháng 3/1934, Tự Lực văn đoàn chính thức ra đời với 6 thành viên ban đầu: Nhất Linh, Hoàng Đạo, Khái Hưng, Thạch Lam, Tú Mỡ và Thế Lữ. Cũng từ đó, gần 10 năm, hoạt động văn học và báo chí của Thế Lữ gắn bó chặt chẽ với Tự Lực văn đoàn, để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng trong lịch sử văn học.
Kể từ 1937, ông dành nhiều thời gian và tâm huyết cho sân khấu kịch nói. Ông tìm đọc nhiều sách báo viết về nghệ thuật sân khấu bằng tiếng Pháp, muốn lấy đây làm đích để vươn lên cho sân khấu Việt Nam. Năm 1935, ông cùng với Lan Sơn, Lê Đại Thanh thành lập một nhóm kịch ở Hải Phòng, đương thời được gọi là nhóm kịch Thế Lữ, chủ yếu diễn các vở của Vi Huyền Đắc.
Năm 1936, một nhóm các văn nghệ sĩ bao gồm Thế Lữ, Đoàn Phú Tứ, Nguyễn Lương Ngọc, Phạm Văn Hạnh, Trần Bình Lộc, Nguyễn Đỗ Cung, Vũ Đình Liên... thành lập một ban kịch lấy tên Tinh hoa, với mục đích "khởi sắc kịch Việt Nam khả dĩ không thua kém kịch trường Pháp". Nhóm kịch có báo Tinh hoa làm cơ quan ngôn luận. Đây cũng là lần đầu tiên ở Việt Nam, một ban kịch nghiệp dư ra đời với mục đích phụng sự nghệ thuật. Thế Lữ là đạo diễn kiêm diễn viên và người tổ chức của ban kịch.
Được một thời gian, báo Tinh hoa đình bản và ban kịch cũng ngừng hoạt động. Thế Lữ quay trở về Hải Phòng, tiếp tục gây dựng nhóm kịch Thế Lữ. Bên cạnh các thành viên cũ, còn có thêm các diễn viên mới như: Lê Thương, Linh Tâm, Huyền Thanh, Thanh Hương, Lan Bình, Song Kim, Minh Trâm... Nhóm kịch đã cho ra mắt một số vở diễn tại Nhà hát Lớn Hải Phòng.
Nhà thơ Thế Lữ, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng và diễn viên Song Kim (từ phải sang). (Ảnh: TL)
Sau năm 1945, Thế Lữ nhiệt tình tham gia các hoạt động cách mạng. Khi Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất được tổ chức (24/11/1946), ông đã viết bản báo cáo Sân khấu Việt Nam và kế hoạch xây dựng nền tân kịch để đọc trước hội nghị. Trong bản báo cáo này, ông nêu lên sự quan trọng, cần thiết của việc xây dựng nền tân kịch (kịch nói), đồng thời đề ra một kế hoạch tỉ mỉ về tất cả các mặt diễn viên, tổ chức, sáng tác, nghiên cứu và tuyên truyền nghệ thuật kịch nói.
Đăng thảo luận